Ετιέν Μπαλιμπάρ: Κρίση της Ευρώπης, τέλος της Ευρώπης; Έξι θέσεις

Ο Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ γράφει για την κρίση της Ευρώπης, με αφορμή την ελληνική κρίση. Ο Μπαλιμπάρ θα μιλήσει στην Αθήνα, τη Δευτέρα 17 Ιουνίου (βλ. Ημερολόγιο, στην παράπλευρη στήλη). Το κείμενό του δημοσιεύεται στα Ενθέματα της εφημ. Αυγή, μαζί με τα Εισαγωγικά Ερωτήματα, που έγραψε ειδικά για την ελληνική έκδοση.

Η κρίση της ελληνικής οικονομίας εγγράφεται σε μια συγκυρία βίαιης απορρύθμισης (αλλά όχι και κατάρρευσης) του παγκόσμιου καπιταλισμού· η ελληνική κρίση, ως συνέπεια των εγγενών αδυναμιών που σηματοδοτεί, θέτει το ερώτημα της ίδιας της ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως πολιτικού μορφώματος και προγράμματος. Είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα βρει το δρόμο μιας επανίδρυσης που αφορά την αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της, το στίγμα των θεσμών της, τη θέση της μέσα στον κόσμο· είτε θα γίνει το παιχνίδι δυνάμεων που την ξεπερνούν και όμηρος των ίδιων των εσωτερικών της συγκρούσεων που θα την οδηγήσουν στη διάλυση.

Πολιτικές διαστάσεις της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ

Ο γνωστός οικονομολόγος Richard Wolff βρέθηκε στην Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα, προσκεκλημένος του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Χάρης Κωνσταντινίδης, υποψήφιος διδάκτωρ οικονομικών στο University of Massachusetts Amherst, τον συνάντησε και μίλησε μαζί του. H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στα Ενθέματα της Αυγής.

Ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθεί την έντονη επιστροφή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Υπάρχει η αίσθηση, και είναι σωστή, πως ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα θα συμβεί σε πολλές άλλες χώρες. Ο καπιταλισμός πιθανόν να μετατοπίσει το κόστος της κρίσης στους εργάτες, αλλά είναι επίσης πιθανό οι εργάτες να υπερβούν τον καπιταλισμό Υπάρχουν επιλογές. Ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχουν επιλογές είναι μια προσπάθεια να εμποδιστεί η εξερεύνηση των επιλογών που ήδη υπάρχουν.

ΟΙ βολεμένοι γίνονται αποκλεισμένοι

Ο Κώστας Δουζίνας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, μιλάει για τη νέα ανθρωπογεωγραφία στην εποχή της κρίσης. Συνέντευξη στον Ματθαίο Tσιμιτάκη, για την Καθημερινή της Κυριακής, 30.05.2010.

Οπως στον Μεσαίωνα δεν υπήρχε δημοκρατία, αλλά υπήρχαν οι σύμβουλοι των φεουδαρχών και αυτοί αποφάσιζαν, έτσι και τώρα. Η Ευρώπη μετατρέπεται σε μια νέα μεσαιωνική αυτοκρατορία. Για πρώτη φορά τα μέτρα για την Ελλάδα δεν εμφανίζονται ως βαρετά, ως τεχνικές διατάξεις, αλλά μπαίνουν στην ουσία και επηρεάζουν την ευημερία ενός λαού. Και από την Ευρώπη του οράματος της φιλίας, της συνεργασίας και της δημοκρατίας των ευρωπαϊκών λαών όπως αυτή προέκυψε με το τέλος των διενέξεων και των πολέμων, περνάμε σε μια Ευρώπη που επικροτεί, δέχεται και επιβάλλει μια συνολική μείωση του βιοτικού επιπέδου ενός λαού.

Haircut

Η Gillian Tett των Financial Times εξετάζει τα σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και τις επιπτώσεις του haircut. Ελληνική δημοσίευση: Euro2Day

Την περασμένη εβδομάδα, ορισμένοι από τους ισχυρότερους αξιωματούχους του εθνικού επενδυτικού ταμείου της Κίνας διεξήγαγαν μυστικές συνομιλίες με επενδυτικές τράπεζες για τις προοπτικές της ευρωζώνης. Κι ένα από τα πιο καυτά ζητήματα που συζητήθηκαν ήταν το ακανθώδες θέμα των “haircuts”.

Δηλαδή, καθώς η ευρωζώνη σπαράζει στην αναταραχή, αυτό που οι Κινέζοι (και άλλοι) προσπαθούν να διευκρινίσουν είναι το πόσο μεγάλες μπορεί να είναι οι ζημίες στα κρατικά ομόλογα αν, λέμε τώρα, η Ελλάδα αναδιοργανώσει το χρέος της. Εξίσου φλέγον είναι για την Κίνα (και για τους άλλους) να αποσαφηνίσει ποιοι θα επωμιστούν το “κούρεμα”.

Είναι ένα πολύ κρίσιμο ερώτημα για τις αγορές ομολόγων. Δυστυχώς όμως, είναι επίσης ένα ζήτημα που οι ηγέτες της ευρωζώνης αρνούνται πεισματικά να συζητήσουν ή ακόμη και να αναγνωρίσουν.

Η μακρά κρίση της Ευρώπης

O κορυφαίος Γάλλος οικονομολόγος Michel Aglietta, εκ των ελαχίστων που πρόβλεψαν την κρίση του 2008, γράφει στην εφημ. Le Monde για την οικονομική κρίση και τις δομικές αδυναμίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ελληνική μετάφραση: Ενθέματα, εφημ. Αυγή. (Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του Οικονομική κρίση, εκδ. Πόλις)

Όταν επιβάλλουν στην Ελλάδα μια συντριπτική λιτότητα και προσποιούνται ότι θα τα καταφέρει ολομόναχη σε ένα πλαίσιο εσωτερικής ύφεσης, πιθανής αποπληθωριστικής πορείας και, στην καλύτερη περίπτωση, ασθενικής ευρωπαϊκής μεγέθυνσης, εγκαθιστούν μια βραδυφλεγή βόμβα που μπορεί να κοστίσει πανάκριβα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η έλλειψη πολιτικού θάρρους και κυρίως ο εγκλωβισμός της Γερμανίας στον λαμπρό της εγωισμό την οδήγησαν να διακηρύσσεται επί μήνες: «Όχι χρεοκοπία, όχι διάσωση, όχι έξοδος από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση». Όμως, η πιο συνετή πολιτική απάντηση, άρα και η πιο λογική στην καρδιά μιας παγκόσμιας κρίσης, αλλά επίσης και η πιο δίκαιη, θα ήταν να είχε αναγνωρισθεί η ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και να είχε οργανωθεί ένα σχέδιο από το τελευταίο τρίμηνο του 2009. Διότι ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης επιτρέπει να μειωθεί το κόστος μιας χρεοκοπίας αν προκύψει.

The Greek tragedy is not just a tale of a country going broke

O δημοσιογράφος Νίκος Γ. Ξυδάκης μιλάει για την ελληνική κρίση στην Ann Cahill, υπεύθυνη ευρωπαϊκών θεμάτων της ιρλανδικής εφημερίδας Irish Examiner.

The Greek tragedy is not just a tale of a country going broke, of corruption, or when living beyond one’s means finally catches up with a nation, warns Nikos Ksidakis.
It marks a fundamental challenge to our democracies, where power decisively shifts from states to markets and corporations in which ordinary people will have no say.

Eνα επικίνδυνο παιχνίδι ντόμινο μπορεί να εγκατασταθεί στην Ευρωζώνη

Κύριο άρθρο στη Le Monde, 6.5.2010:

Η Ευρωζώνη έχει ανάγκη από μεταρρυθμίσεις δομής: Ένα μηχανισμό συντονισμού των προϋπολογισμών. Ίδιους δημοσιονομικούς πόρους. Έναν μοναδικό τίτλο δανεισμού. Μια διαδικασία διάσωσης για τα μέλη της που βρίσκονται σε δυσκολία. Αυτό είναι το σήμα, το πολιτικό σήμα, που αναμένουν οι αγορές. Μιαν απαρχή “ομοσπονδιακής” ολοκλήρωσης -η κακή λέξη!- για να αποφευχθεί η διάλυση.

Χέλμουτ Σμιτ: Ανίκανη η Ε.Ε. μπροστά στην ελληνική κρίση

Χέλμουτ Σμιτ, πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, ιστορικός ηγέτης του SPD, συνεκδότης της εφημερίδας Die Zeit:

“Ήταν γνωστό από τον Ιανουάριο ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε κρίση χρέους. Αλλά άφησαν να περάσει ο καιρός με φλυαρίες και φιλολογίες, χωρίς να αναλάβουν δράση”, είπε ο ιστορικός ηγέτης της Γερμανίας. Χαρακτήρισε σοβαρό λάθος το πλήθος δηλώσεων, τους τελευταίους τρεις μήνες, εκτιμώντας ότι όλα έπρεπε να γίνουν κεκλεισμένων των θυρών. Όσον αφορά στις ευθύνες των Βρυξελλών, τόνισε ότι “οι δυσκολίες της Ελλάδας μεγεθύνθηκαν τεχνητά από το γεγονός ότι η Ε.Ε. αποδείχτηκε αδύναμη – θα μπορούσε να πει κανείς ακόμα και ανίκανη να δράσει”.

Οι δηλώσεις του κατά τη βράβευσή του από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, εδώ.

Tα τζογαδόρικα παράγωγα της Wall Street ευθύνονται για την ελληνική κρίση

O οικονομολόγος του Χάρβαρντ Richard Parker γράφει στην Boston Globe πώς η αρύθμιστη και ανεξέλεγκτη Wall Street πρώτα κερδοσκόπησε με τα στεγαστικά των Αμερικανών και κατόπιν στράφηκε στα κρατικά ομόλογα:

As 2010 began, the Street’s “best and brightest’’ saw what suddenly looked like a new source of even easier money, playing what insiders like to call “The Headline Risk Game’’ on little Greece.

Here’s how it works: Greece’s recovery, like our own, still looks pretty shaky — but, for Headline Risk players, that’s an opportunity to bet against their recovery, then pounce when the inevitable bump in the recovery road appears. Their payoff comes as weaker investors rush out of the market for bonds, leaving Greece unable to borrow — and potentially forced to default. (Default, for Headline Risk players, can promise even bigger profits.)

Greece’s bump came last week when European statistical authorities reported that Athens’s 2009 deficit was higher than the 12 percent forecast last fall: it was a perfect Headline Risk moment. Markets panicked and started dumping Greek bonds. Speculators who had quietly been buying credit default swaps — bets that panic would inevitably follow any bad news — made millions overnight.[…]

[…]Central to Wall Street’s 2008 nose dive were the billions wagered in credit default swaps — the cheap derivatives-based bets with lottery-size payoffs that speculators had placed on US homeowners. Today exactly the same sort of swap bets are what Wall Street has placed against Greece in their Headline Risk Game — and right now we’re looking at what could become a replay of the same disastrous consequences.

We used to know how dangerous such unregulated betting could be. Until the late 1990s, you couldn’t place those sorts of bets on housing or government bonds. Thanks to deregulation efforts led by advocates such as Tim Geithner, Larry Summers, and Ben Bernanke suddenly you could — and many did.

Taxpayers now realize that housing is no place for those sorts of bets — but neither are Greece’s bonds, or the bonds of other small countries that are struggling to recover from the Wall Street tsunami that hit them as well as us in 2008.

Ολόκληρο το άρθρο