Περί ολοκληρωτισμού

Η κοινοτοπία του κακού. Ο ολοκληρωτισμός ως υπακοή στη μία αλήθεια. Φωτ.: Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ.

Ο Αντώνης Μπαλασόπουλος του Radical Desire περιγράφει οξεδερκώς τον αναδυόμενο άτυπο ολοκληρωτισμό, που δεν μοιάζει καθόλου με τους ολοκληρωτισμούς του 20ού αιώνα.
Συμπληρωματικά, ας διαβαστεί και αυτό, περί μαζικής άρνησης.

Ο σημερινός ολοκληρωτισμός ―ένας ολοκληρωτισμός εννοιακά πολύ πιο ακραιφνής από αυτόν που προηγήθηκε― δεν θα οδηγήσει ποτέ στην ομοιομορφία και δεν έχει την παραμικρή ανάγκη της αισθητικής εξιδανίκευσης του κράτους ως φορέα καταστολής. Οι ιδεολογικές του κατασκευές είναι το αντίθετο από μνημειώδεις ή θεατρικές (τεράστιες συγκεντρώσεις, εμβλήματα, παρελάσεις, κλπ): του αρκεί η μίνιμαλ, ελάχιστη υπενθύμιση ότι “στην δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα”, ένας από τους ευφυέστερους τρόπους του να πεις ότι ο εννοιακός χάρτης της σημερινής, ασταμάτητα εκφυλιζόμενης δημοκρατίας, δεν περιλαμβάνει κανένα δρόμο διαφυγής, καμμία εντοπίσιμη στο χώρο αρχή καταναγκασμού και καταστολής, και κανένα τείχος του οποίου η κατάρρευση να υπόσχεται ελευθερία.

Και το ερώτημα αναδύεται, αμείλικτο: Αν όλοι γνωρίζουμε ότι το πέρασμα από τον υπαρκτό σοσιαλισμό στον φιλελευθερισμό υπήρξε ανέλπιστα αναίμακτο, είναι δυνατόν να πιστέψουμε ότι θα υπάρξουν ποτέ συνθήκες που θα εξαναγκάσουν τον παγκόσμιο καπιταλισμό στην εθελοντική αυτοκτονία, την εθελοντική παραίτηση από την πολιτική εξουσία; Μήπως το μεγάλο άρρητο στη σκέψη μας είναι ότι η μετάβαση από τον καπιταλισμό σε κάτι άλλο από τον ίδιο είναι αδιανόητη με οποιονδήποτε τρόπο παρά ως απίστευτα αιματηρή, χαώδης και καθολικά επίπονη διαδικασία; Και μήπως είναι η συναίσθηση αυτού ακριβώς του γεγονότος ―και πολύ λιγότερο η πανθομολογούμενη έλλειψη εμπιστοσύνης στις όποιες εναλλακτικές βλέψεις της Αριστεράς― που αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την πολιτική σκέψη αυτή τη στιγμή;

Η πανουργία του Λόγου

Από το όργιο της κατανάλωσης στον αυτοβασανισμό της σπάνιδος και της εγκράτειας. Ο Αντώνης Μπαλασόπουλος (Radical Desire) εξετάζει τις εκφράσεις της προτεσταντικής ηθικής και τη ρητορική της κρίσης ως πανουργία του καπιταλισμού, σε ένα σημαντικό κείμενο που βοηθά να κατανοήσουμε την παρούσα κατάσταση.

Η επιθυμία των αρχόντων σήμερα είναι να ξαναπειστούμε όλοι για την αναγκαιότητα της ηθικής της αυταπάρνησης και της εγκράτειας όπως πειστήκαμε μέχρι πριν δύο χρόνια για την φυσικότητα της οργιαστικής παράδοσης στην απόλαυση χωρίς αύριο. Είναι ζωτικής σημασίας για την πολιτική σκέψη να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η επιλογή ανάμεσα στην ασκητική εγκράτεια και την δανειοληπτική απόλαυση, στον καρπό και το περίβλημα, στη θεολογία και την πολιτική οικονομία, δεν είναι και δεν ήταν ποτέ επιλογή. Απλώς επιβεβαιώνει την παλιά, καλή αρχή: “Το κεφάλαιο απεργάζεται την σωτηρία μας με μυστήριους τρόπους, περιλαμβανομένης της μεταμόρφωσης του τη μια σε μωσαϊκό Νόμο και την άλλη σε αρχή καταστροφής-ως-εκπλήρωσης [Aufhebung!] του μωσαϊκού Νόμου.” Η πανουργία του Λόγου συνίσταται ακριβώς στην διαρκή εξαπάτησή μας, στον διαρκή εγκλωβισμό μας στην επιστροφή του ίδιου που ποζάρει ως επιλογή ανάμεσα σε δύο.

Ολόκληρο το κείμενο εδώ.