Γεωπολιτική στον 21o αιώνα: Δυσχέρειες και Κίνδυνοι

O διεθνούς φήμης καθηγητής Συγκριτικού Δικαίου και ακαδημαϊκός σερ Βασίλης Μαρκεζίνης στις 11.05.2010 έδωσε μια διάλεξη στην Ακαδημία Αθηνών, με θέμα “Γεωπολιτική στον 21o αιώνα: Δυσχέρειες και Κίνδυνοι”. Από αυτή τη σημαντική ομιλία, που συνοψίζει εν πολλοίς την γεωπολιτική ανάλυση του Β. Μαρκεζίνη, δημοσιεύουμε μια εκτενή περίληψη, βασισμένη σε απομαγνητοφώνηση του politicon.gr.

[…] H διευρωπαϊκή ισορροπία θα επιτευχθεί μόνον εφόσον η Ευρώπη απελευθερωθεί πλήρως από την αμερικανική επιρροή, κάτι το οποίο, όμως, ΔΕΝ σημαίνει ότι η Ευρώπη οφείλει εφεξής να υιοθετήσει έκδηλα και έμπρακτα εχθρική στάση απέναντι στις ΗΠΑ. Παν άλλο. Πολυγαμικότητα κηρύσσω ―στην πολιτική, εννοείται― και όχι μονογαμικότητα.
Για να ανακαλύψουμε τους στόχους της Ρωσίας, τα θεμιτά συμφέροντά της, καθώς και τους τρόπους επίτευξής τους, θα ήταν ίσως πιο ευφάνταστο να στραφούμε εφεξής όχι απλώς στη γεωγραφία, ή στις πραγματικές ή υποθετικές στρατιωτικές απειλές που σχετίζονται με τη γεωγραφία, αλλά στην εντεινόμενη σύμπτωση οικονομικών αναγκών και συμφερόντων.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που η Αμερική βρίσκεται αντιμέτωπη με πάμπολλα προβλήματα και η Κίνα δεν έχει ακόμη εδραιώσει τη θέση της ως υπερδύναμη, μοιάζει να έχει έλθει η κατάλληλη στιγμή για τους Ευρωπαίους να προσεγγίσουν τη Ρωσία ― την οποία, προσωπικά, ως μελετητής της ρωσικής κουλτούρας, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας και θρησκείας, θεωρώ μέρος της ευρωπαϊκής πολιτισμικής κληρονομιάς. Η στάση αυτή θα ευνοούσε περαιτέρω την επιδίωξη οικονομικής συνεργασίας εντός της ευρύτερης περιοχής της Ευρώπης, αμοιβαίων παραχωρήσεων μεταξύ των δύο ομάδων που δίνουν στους Ρώσους οικονομικό έρεισμα στις αγορές της Δύσης, καθώς και πρόσβαση σε τεράστιους ενεργειακούς και ορυκτούς πόρους.

Για όσους από εμάς πιστεύουν ότι η ΕΕ χρειάζεται τη ρωσική ενέργεια και ότι η Ρωσία χρειάζεται νέες αγορές και μεγαλύτερη εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων, οι «παραπληρωματικές» αυτές ανάγκες θα ευνοήσουν τη σύναψη στενότερων δεσμών. Δεν πρόκειται για ιμπεριαλισμό, νεοϊμπεριαλισμό ή πολιτική αλληλοβοήθειας, αλλά για μια πολιτική βασισμένη στην ιδέα μιας συναλλαγής που δομείται πάνω στην κοινότητα συμφερόντων και στις αλληλεπικαλυπτόμενες πολιτισμικές κληρονομιές.

The Balkans are in need of a modern paradigm

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, η συνεχιζόμενη αστάθεια των βαλκανικών χωρών και οι ηγεμονικές φιλοδοξίες της Τουρκίας. Ο Αποστόλης Φωτιάδης* περιγράφει το μεταίχμιο των Βαλκανίων και τις πιθανότητες ανακατατάξεων στην Ευρώπη.

Τhe European unification project has reached a Rubicon. The monetary union has failed to overcome its first crisis without major damage, both in currency and political terms. The ‘markets’ and European citizens know that the still vibrant European countries, Germany at the core, are not prepared to compromise their chances for standing up to the challenges of the new era in order to prolong the ‘slow death’, as Soros characterised Greece’s tragedy, of their messy and defaulting south-eastern partners.

For the Balkans the price will be enormous. European enlargement will slow down and the European perspective, that together with a lot of easy cash appeased ethnic conflict in the region during the last ten years, will fade. On top of this the impact of the Greek crisis will lay severely on the region. The Greek banking sector, key actor for providing with cash the development plans of Balkan neighbours, is now choking. Standards and Poors downgraded again some days ago four major Greek banks that hold a brave share of the banking sector in the Balkans.