Άδειες λέξεις ― το New Speak

Γράφει η Τιτίκα Δημητρούλια, αποκλειστικά για το politicon.gr, με αφορμή ένα δοκίμιο της Σούζαν Σόνταγκ.

Leni Riefenstahl, Triumph of the Will

‘Tis all in peeces, all cohaerence gone;
All just supply, and all Relation.
John Donne, An Anatomy of the World, The First Anniversary

Σημείο πρώτο. Πώς μπορεί κανείς να ονομάσει τη ναζιστική περίοδο χωρίς να κινητοποιήσει άμεσα αρνητικά αντανακλαστικά; «Περίοδο της ιστορίας ενός έθνους [ποιο είναι αυτό άραγε;] την οποία επέλεξε να εξαλείψει από τη μνήμη του». Αλλιώς; «Τραυματική και κρίσιμη γερμανική δεκαετία του 1930». Πώς μπορεί να δηλώσει την άνοδο του ναζισμού στην εξουσία με τον ίδιο τρόπο; «Όταν ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία».

Τα παραδείγματα προέρχονται από το δοκίμιο της Σούζαν Σόνταγκ «Η γοητεία του φασισμού» το 1975 (μετ. Γερ. Λυκιαρδόπουλος, εκδ. Ύψιλον, 2010, σ.10 κ.ε), το οποίο αποδομεί την προσπάθεια αποκατάστασης της αγαπημένης κινηματογραφίστριας του Χίτλερ, της Λένι Ρίφενσταλ, ξεκινώντας από το επιμελημένο βιογραφικό σε ένα λεύκωμά της. Καταδεικνύουν ανάγλυφα τη δύναμη του λόγου, που δεν αποκαλύπτει μόνο αλλά εξίσου αποτελεσματικά αποκρύπτει, δείχνουν τη μετασχηματιστική δύναμη του λόγου πάνω στην ίδια την πραγματικότητα, από τα πρωτόγονα ξόρκια ως τη σύγχρονη προώθηση-επιβολή προϊόντων και ιδεών.