Πετρέλαιο εναντίον Ομπάμα

Γράφει ο Νίκος Γ. Ξυδάκης, στο vlemma.gr:

Η συνεχιζόμενη διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού μετά το ατύχημα στις εγκατατάστασεις της ΒΡ, στις 22 Απριλίου, ίσως αποβεί μοιραία όχι μόνο για την ΒΡ αλλά και για το πολιτικό μέλλον του προέδρου Ομπάμα. Ηδη πολλοί, και όχι μόνο οι φανατικοί του Tea Party, μιλούν για νέα “Κατρίνα”, υπονοώντας πώς μια φυσική καταστροφή δείχνει γυμνή την πολιτική εξουσία, όπως έκανε ο τυφώνας στην κυβέρνηση Μπους.

Πράγματι ο Πρόεδρος Ομπάμα άργησε να παρέμβει αποφασιστικά στην κρίση του Κόλπου, με το χαρακτηριστικό ψύχραιμο και αισιόδοξο στυλ του. Το διάγγελμα ήρθε καθυστερημένα, ύστερα από δύο σχεδόν μήνες, και δεν κατόρθωσε να διασκεδάσει τους φόβους των πληττόμενων πληθυσμών για τη συνεχιζόμενη περιβαλλοντική καταστροφή, ίσως την χειρότερη σε πλανητική κλίμακα.

Σύμφωνα με αυτοψίες Ρώσων ειδικών, που κατέβηκαν σε βάθος 6.000 μέτρων με ειδικό βαθυσκάφος, το πετρέλαιο δεν χύνεται μόνο από το αρχικό φρέαρ, αλλά από 18 συνολικά οπές στον βυθό. Οι Ρώσοι πραγματογνώμονες παρέδωσαν την απόρρητη έκθεσή τους στον Λευκό Οίκο, αλλά πολιτικοί παράγοντες, όπως ο γερουσιαστής της Φλόριντα Μπιλ Νέλσον και ο πρώην ενεργειακός σύμβουλος του Μπους, Μάθιου Σίμμονς, επιβεβαιώνουν το μέγεθος της καταστροφικής απειλής: αν δεν ανακοπεί, η διαρροή θα συνεχιστεί επί 30 χρόνια, και ίσως μολύνει όλο τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Οι Ρώσοι προτείνουν την τεχνητή φραγή των οπών με ελεγχόμενες πυρηνικές εκρήξεις, τεχνική που έχουν χρησιμποιήσει οι ίδιοι επανειλημένως από το 1966 έως το 1981. Αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ απορρίπτει αυτή την πρακτική, φοβούμενη κυρίως την εξουδετέρωση των τεράστιων αποθεμάτων πετρελαίου στον Κόλπο. Εν τω μεταξύ, 7,5 εκατ. λίτρα πετρελαίου διαρρέουν καθημερινά.

Η διαρροή στον Κόλπο δείχνει δραματικά την εύθραυστη, χαοτική δομή των ανθρωπογενών επεμβάσεων στο περιβάλλον, αλλά και την ανάγκη απεξάρτησης από το ενεργοβόρο πρότυπο ζωής που κυριάρχησε πλανητικά στο τέλος του 20ού αιώνα.

Οι οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις είναι σοβαρότατες επίσης. Ο ενεργειακός κολοσσός BP επλήγη καίρια από τη διαρροή, ίσως ανεπανόρθωτα, σε σημείο που να συζητείται πλέον ανοιχτά το ενδεχόμενο εξαγοράς της από τον πλανητικό κυρίαρχο Gazprom, ρωσικών συμφερόντων. Ενδεχόμενη δε πολεμική επιχείρηση των ΗΠΑ κατά του Ιράν, αφενός, θα εκτόξευε περαιτέρω την τιμή του πετρελαίο, αφετέρου, θα αναδείκνυε άλλα στρατηγικά ενεργειακά αποθέματα, πέραν της Μέσης Ανατολής και του κατεστραμμένου Κόλπου του Μεξικού, αναβαθμίζοντας άρα ραγδαία τη θέση της Ρωσίας.

Γεωπολιτική στον 21o αιώνα: Δυσχέρειες και Κίνδυνοι

O διεθνούς φήμης καθηγητής Συγκριτικού Δικαίου και ακαδημαϊκός σερ Βασίλης Μαρκεζίνης στις 11.05.2010 έδωσε μια διάλεξη στην Ακαδημία Αθηνών, με θέμα “Γεωπολιτική στον 21o αιώνα: Δυσχέρειες και Κίνδυνοι”. Από αυτή τη σημαντική ομιλία, που συνοψίζει εν πολλοίς την γεωπολιτική ανάλυση του Β. Μαρκεζίνη, δημοσιεύουμε μια εκτενή περίληψη, βασισμένη σε απομαγνητοφώνηση του politicon.gr.

[…] H διευρωπαϊκή ισορροπία θα επιτευχθεί μόνον εφόσον η Ευρώπη απελευθερωθεί πλήρως από την αμερικανική επιρροή, κάτι το οποίο, όμως, ΔΕΝ σημαίνει ότι η Ευρώπη οφείλει εφεξής να υιοθετήσει έκδηλα και έμπρακτα εχθρική στάση απέναντι στις ΗΠΑ. Παν άλλο. Πολυγαμικότητα κηρύσσω ―στην πολιτική, εννοείται― και όχι μονογαμικότητα.
Για να ανακαλύψουμε τους στόχους της Ρωσίας, τα θεμιτά συμφέροντά της, καθώς και τους τρόπους επίτευξής τους, θα ήταν ίσως πιο ευφάνταστο να στραφούμε εφεξής όχι απλώς στη γεωγραφία, ή στις πραγματικές ή υποθετικές στρατιωτικές απειλές που σχετίζονται με τη γεωγραφία, αλλά στην εντεινόμενη σύμπτωση οικονομικών αναγκών και συμφερόντων.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που η Αμερική βρίσκεται αντιμέτωπη με πάμπολλα προβλήματα και η Κίνα δεν έχει ακόμη εδραιώσει τη θέση της ως υπερδύναμη, μοιάζει να έχει έλθει η κατάλληλη στιγμή για τους Ευρωπαίους να προσεγγίσουν τη Ρωσία ― την οποία, προσωπικά, ως μελετητής της ρωσικής κουλτούρας, αρχιτεκτονικής, λογοτεχνίας και θρησκείας, θεωρώ μέρος της ευρωπαϊκής πολιτισμικής κληρονομιάς. Η στάση αυτή θα ευνοούσε περαιτέρω την επιδίωξη οικονομικής συνεργασίας εντός της ευρύτερης περιοχής της Ευρώπης, αμοιβαίων παραχωρήσεων μεταξύ των δύο ομάδων που δίνουν στους Ρώσους οικονομικό έρεισμα στις αγορές της Δύσης, καθώς και πρόσβαση σε τεράστιους ενεργειακούς και ορυκτούς πόρους.

Για όσους από εμάς πιστεύουν ότι η ΕΕ χρειάζεται τη ρωσική ενέργεια και ότι η Ρωσία χρειάζεται νέες αγορές και μεγαλύτερη εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων, οι «παραπληρωματικές» αυτές ανάγκες θα ευνοήσουν τη σύναψη στενότερων δεσμών. Δεν πρόκειται για ιμπεριαλισμό, νεοϊμπεριαλισμό ή πολιτική αλληλοβοήθειας, αλλά για μια πολιτική βασισμένη στην ιδέα μιας συναλλαγής που δομείται πάνω στην κοινότητα συμφερόντων και στις αλληλεπικαλυπτόμενες πολιτισμικές κληρονομιές.