O Orban εξοργίζει τον στρεψόδικο Economist

Διαφωτιστικό case study της περίπτωσης της υπερχρεωμένης Ουγγαρίας υπό την κυβέρνηση του Viktor Orban.

Γράφει η mafalda, στο inprecor.gr

«Ξεπέρασε τα όρια ο Orban» ολοφύρεται σε πρόσφατο άρθρο του, στο τεύχος της 25ης Νοεμβρίου, το γνωστό, παγκόσμιας εμβέλειας, περιοδικό The Εconomist. Ο λόγος για τον Ούγγρο πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του δεξιού κόμματος Fidesz, οι οποίοι αναδείχτηκαν δημοκρατικότατα κυρίαρχοι της πολιτικής σκηνής της χώρας στις εκλογές του Μαϊου καταλαμβάνοντας τα 2/3 της βουλής, σαρώνοντας τους Σοσιαλιστές, οι οποίοι είχαν συνάψει συμφωνία για χορήγηση 20 δισεκατομμυρίων ευρώ με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την ΕΕ, πριν από περίπου 8 χρόνια. To περιοδικό παρομοιάζει τον Orban με τον Hugo Chavez στη Βενεζουέλα, προφανώς, με μοναδικό κοινό στοιχείο, ότι ο καθένας από διαφορετική ιδεολογική και πολιτική αφετηρία και προφανώς με διαφορετικούς στόχους, επέλεξαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και με διαφορετικές αφορμές, να θέσουν ένα όριο στην καταλήστευση του πλούτου της χώρας τους από ξένα κεφάλαια και τους ντόπιους συνεργάτες τους και στην εξαθλίωση των λαών τους.

Η οφθαλμοφανής αυτή παραχάραξη, όμως, δεν φαίνεται να πτοεί τον Economist, ο οποίος εξαπολύει μία ακόμη σφοδρή επίθεση κατά της νεοεκλεγείσας πολιτικής ηγεσίας της Βουδαπέστης. Πρόκειται για το πολλοστό κρούσμα επίθεσης των μεγάλων ΜΜΕ και του διεθνούς Τύπου κατά της Ουγγαρίας και των επιλογών του κυβερνόντος κόμματος, οι οποίες δεν συνάδουν με τα σχέδια, τους στόχους και τα συμφέροντα που εκφράζουν το ΔΝΤ και η ΕΕ, οι διεθνείς Οίκοι Αξιολόγησης και όλα εκείνα τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τη νεφελώδη ονομασία «δανειστές, ή πιστωτές ή επενδυτές».

Μέσα σε ένα σύντομο, πλην εξαιρετικά ειρωνικό άρθρο, το περιοδικό, με αφορμή τη συρρίκνωση της δικαιοδοσίας και της ισχύος μιας ανεξάρτητης αρχής, μιας αρχής μη εκλεγμένης αποτελούμενης από υψηλόμισθους τραπεζίτες και ειδικούς οικονομολόγους, της αρχής του Οικονομικού Συμβουλίου, βάλλει κατά της ουγγρικής κυβέρνησης, μιλώντας, λίγο πολύ, για κατάλυση της αστικής δημοκρατίας, από ένα κόμμα που έχει, επαναλαμβάνουμε, εκλεγεί με μεγάλη πλειοψηφία μόλις πριν από έξι μήνες! Και προφανώς η επιλογή της χρονικής συγκυρίας δεν είναι ούτε τυχαία ούτε αθώα, αφού η μία μετά την άλλη οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, μετά την Ελλάδα και προσφάτως την Ιρλανδία, πιέζονται ασφυκτικά προκειμένου να υποχρεωθούν να αποδεχτούν «μηχανισμού στήριξης» και «μνημόνια» με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Οι «ανησυχίες» του Economist

«…η προεδρία, η επιτροπή οικονομικού ελέγχου, και το συμβούλιο των ΜΜΕ πέρασαν, πλέον, όλα στον έλεγχο κυβερνητικών στελεχών. Την προηγούμενη εβδομάδα, το κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της σοβαρής περιστολής του δικαιώματος του συνταγματικού δικαστηρίου να εκφέρει γνωμοδοτήσεις σε ζητήματα που άπτονται του προϋπολογισμού» διαπιστώνει με σαφή αποδοκιμασία η ανάλυση του περιοδικού για να συνεχίσει επισημαίνοντας, προφανώς το αδιανόητο: «Η κυβέρνηση επιδιώκει επιπλέον να πιέσει τους επενδυτές να απομακρυνθούν από τα συνταξιοδοτικά προγράμματα ιδιωτικών εταιρειών και να επιστρέψουν στο κρατικό συνταξιοδοτικό σύστημα για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για τον προϋπολογισμό. Όσοι αρνούνται να το αποδεχτούν υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουν το 70% των συντάξεών τους» προειδοποιεί το περιοδικό, αποφεύγοντας φυσικά να αναφερθεί στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των Ούγγρων πολιτών λαμβάνουν συντάξεις πείνας και κινδυνεύουν να μην λάβουν καν συντάξεις λόγω των περικοπών που επέβαλλε το ΔΝΤ και η ΕΕ, ενώ εννοείται δεν είναι σε θέση να πληρώσουν ιδιωτικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, οπότε βασίζονται μόνο στην ύπαρξη κρατικής πρόνοιας!

Το περιοδικό, όμως, διαρρηγνύει κυριολεκτικά τα ιμάτιά του με την απόφαση περικοπής της χρηματοδότησης «..του Οικονομικού Συμβουλίου, ενός ανεξάρτητου παρατηρητηρίου επιφορτισμένου με τον έλεγχο του προϋπολογισμού, από 835 εκατομμύρια φιορίνια (4 εκατομμύρια δολάρια ετησίας) σε 10 εκατομμύρια φιορίνια» απόφαση που οδηγεί κυριολεκτικά στη διακοπή της λειτουργίας του. Μάλιστα, εξανίσταται γιατί ο κυβερνητικός βουλευτής που εισηγήθηκε την περικοπή αμφισβήτησε τη χρησιμότητα ύπαρξης μιας τέτοιας «ανεξάρτητης» αρχής, που επανδρώνεται από τραπεζίτες και οικονομολόγους ενώ εκτίμησε ότι τα χρήματα που εξοικονομούνται μπορούν να διατεθούν για τη λήψη μέτρων κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ούγγρων Ρομά! Αν είναι δυνατόν!

Και για να μη δημιουργούνται παρεξηγήσεις, αξίζει να σημειωθεί ποιος ήταν επικεφαλής αυτής της, κατά τα άλλα, «ανεξάρτητης αρχής», η οποία είχε γνώμη, και μάλιστα αρκετά καθοριστική, για τα οικονομικά του κράτους και τον προϋπολογισμό, δηλαδή για τη ζωή και την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Ήταν ο εντελώς «ανεξάρτητος» Gyorgy Kopits, πρώην σύμβουλος του Αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών και πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, o οποίος, κατά τον Economist, προφανώς «νοιάζεται περισσότερο για την Ουγγαρία από ό,τι οι πολίτες που εξέλεξαν τη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Τον χαρακτηρίζει, δε, ανερυθρίαστα ως «..το είδος της ανεξάρτητα σκεπτόμενης και διεθνώς αξιόπιστης φυσιογνωμίας που χρειάζεται απελπισμένα η ουγγρική πολιτική ζωή, η οποία, στην πλειοψηφία της, κυριαρχείται από θλιβερούς κομματικούς μισθοφόρους». Ας διευκρινιστεί ότι «θλιβερούς κομματικούς μισθοφόρους» αποκαλεί τους εκλεγμένους εκπροσώπους του ουγγρικού λαού!

Και φυσικά το άρθρο κλείνει με μία ακόμη απειλή: «Το πρόβλημα είναι το εν δυνάμει αποσταθεροποιητικό μήνυμα που δίνεται από την κίνηση αυτή προς τις αγορές: δηλαδή ότι η Ουγγαρία δεν θα έχει πια καμία αξιόπιστη ανεξάρτητη εγχώρια εποπτική αρχή της οικονομικής της πολιτικής. Αυτό θα υποσκάψει την εμπιστοσύνη των επενδυτών – η οποία έχει, ήδη, πληγεί από την επιβολή «φόρου κρίσης» στους τομείς των τραπεζών, των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας και των λιανικών πωλήσεων – και θα μπορούσε να προκαλέσει υποχώρηση στην αξία του φιορινιού.

Μια τέτοια εξέλιξη, στη συνέχεια, θα πλήξει άμεσα τις τσέπες των ψηφοφόρων: τα μισά στεγαστικά δάνεια της Ουγγαρίας, που συνολικά αγγίζουν τα 26,5 δισεκατομμύρια, αποτιμώνται σε Ελβετικά φράγκα. Ο, εθνικής εμβέλειας, ενθουσιασμός για την κυβερνητική αυτό-ανακήρυξη ενός καθεστώτος «εθνικής συνεργασίας» μπορεί να υποχωρήσει πολύ γρήγορα, τη στιγμή που το κόστος της πολιτικής της θα γίνει αισθητό. Έτσι, οι επενδυτές κλονίζονται. Έντεκα πρεσβευτές, που εκπροσωπούν τις χώρες που αριθμούν τους μεγαλύτερους επενδυτές στην Ουγγαρία, κάλεσαν, πρόσφατα, σε δείπνο τον πρωθυπουργό Viktor Orban για να συζητήσουν την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του και το εμπορικό περιβάλλον» καταλήγει το άρθρο του Economist, χωρίς φυσικά να θέτει το ερώτημα πόσο «δημοκρατικό» είναι να παρεμβαίνουν ξένοι πρεσβευτές, εκφράζοντας τα συμφέροντα των εταιρειών της χώρας τους στις εσωτερικές υποθέσεις μιας τρίτης χώρας.

Τα τρομολαγνικά «παπαγαλάκια»

Χωρίς να υπάρχει καμία πολιτική ιδεολογική ταύτιση με το κόμμα του κ. Orban, και χωρίς φυσικά να μπορεί κανείς να προβλέψει το μέλλον είτε στο επίπεδο των επιλογών της ουγγρικής κυβέρνησης είτε στο επίπεδο της αποτελεσματικότητας τους, δεν μπορεί να μην επισημάνει για μία ακόμη φορά, την κατάφωρη παραποίηση στοιχείων, την επιλεκτική και μερική ενημέρωση, (αλήθεια μήπως δεν είναι ηλίου φαεινότερο ότι η Ουγγαρία φιγουράρει πλέον στη διεθνή ειδησεογραφία ελάχιστα ενώ αποσιωπούνται μεθοδικά «δυσάρεστες» για το ΔΝΤ και την ΕΕ αποφάσεις της κυβέρνησης;), την εξαπόλυση εκστρατείας τρομοκράτησης αναγνωστών, στην προκειμένη περίπτωση, θεατών ή ακροατών, σε άλλες περιπτώσεις, από τα μεγαλύτερα ΜΜΕ, διεθνή και ντόπια ανά χώρα, προκειμένου να χειραγωγηθούν οι πολίτες, να φοβηθούν, να ζαρώσουν στη γωνιά τους και να μην τολμήσουν να σηκώσουν ανάστημα για να διεκδικήσουν τη δική τους ζωή, τη δική τους δουλειά, τη δική τους ασφάλιση και σύνταξη, τη δική τους χώρα. Όλα όσα, δηλαδή, θυσιάζονται στο βωμό μιας δήθεν «οικονομικής διάσωσης» προς όφελος των μεγαλοεπενδυτών, των πολυεθνικών, των οικονομικών οίκων, των τραπεζών και όλων των συναφών επαγγελμάτων.

Για αυτού του είδους τις δήθεν δημοσιογραφικές αναλύσεις (πολύ οικείες πλέον και στην Ελλάδα), είναι «αντιδημοκρατικές» οι επιλογές μιας εκλεγμένης κυβέρνησης, που εκλέχτηκε με αυτό ακριβώς το πρόγραμμα που εφαρμόζει, (ας θυμηθούμε ότι και ο Hugo Chavez με τον οποίο φρίττει το Economist είναι επίσης εκλεγμένος), αλλά είναι άκρως δημοκρατικές οι δεσμευτικές αποφάσεις θεσμών και οργάνων μη εκλεγμένων, που σχετίζονται άμεσα με όσους απομυζούν τον πλούτο της εκάστοτε χώρας, τη ζωή του εκάστοτε λαού. Αυτοί οι θεσμοί βαφτίζονται «ανεξάρτητες αρχές» ή κάπως έτσι, (λες και το όνομα από μόνο του τους αποδίδει και την ιδιότητα) και τείνουν να καταλάβουν το σύνολο του πολιτικού χώρου, του χώρου άσκησης εξουσίας και λήψης αποφάσεων, με τις κυβερνήσεις να διαδραματίζουν περισσότερο ρόλο εκτελεστικού πειθήνιου οργάνου, όταν αποδεικνύονται «λίγες» για να εφαρμόσουν μόνες τους μια τέτοια βάρβαρη πολιτική. Επιπλέον, προπαγανδίζονται υπό την μορφή πλύσης εγκεφάλου από «έγκυρους αναλυτές», από ΜΜΕ και αυτοπαρουσιάζονται ως η πεμπτουσία της δήθεν διαφάνειας και ως εγγυητές της καλής διακυβέρνησης, αποφεύγοντας, όμως, ν’ απαντήσουν στο βασικό ερώτημα: όλα αυτά προς όφελος ποιανού;

Για την ιστορία …

…πάντως αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι το δεξιό κόμμα Fidesz, στήριξε ολόκληρη την προεκλογική του εκστρατεία στην απόρριψη της συνέχισης της συμφωνίας με το ΔΝΤ και την ΕΕ. Γεγονός είναι ότι πιθανότατα ουδείς πίστευε ότι θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, όπως συνήθως γίνεται. Γι αυτό και προεκλογικώς τόσο τα ουγγρικά όσο και τα ξένα ΜΜΕ δεν ήταν τόσο εχθρικά απέναντι στον Orban και το κόμμα του. Οι εξελίξεις, όμως, διέψευσαν αυτές τις εκτιμήσεις.

Με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα, μέσα δηλαδή σε μόλις τρεις μήνες, η κυβέρνηση του Orban προχώρησε σε σταδιακό και μεθοδικό ξήλωμα μίας σειράς αποφάσεων και θεσμών που συνδέονταν με τη συγκεκριμένη συμφωνία. Καταρχάς, επέμεινε στην άρνησή της να επιβάλλει τα νέα μέτρα λιτότητας που ΔΝΤ και ΕΕ απαιτούσαν ως προϋπόθεση για την εκταμίευση μίας ακόμη δόσης του περίφημου δανείου. Αρνήθηκε, με λίγα λόγια, να προχωρήσει σε επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις των πολιτών, σε περαιτέρω περικοπές μισθών και συντάξεων, σε περαιτέρω συγχωνεύσεις νοσοκομείων , σε περαιτέρω απολύσεις γιατρών, και σε σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις …ζημιογόνων κρατικών επιχειρήσεων, κάτι, φυσικά, που θα είχε ως συνέπεια ακόμη περισσότερες απολύσεις.

Ο διεθνής …«έγκυρος» και «αντικειμενικός» Τύπος, τα μεγάλα ΜΜΕ προανήγγειλαν, ήδη, από τις πρώτες μέρες που έγινε γνωστή η άρνηση της ουγγρικής κυβέρνησης την καταστροφή της χώρας. Και οι κραυγές τους έγιναν ακόμη ηχηρότερες όταν η κυβέρνηση Orban προχώρησε σε κάτι ακόμη πιο …αδιανόητο: αποφάσισε να συλλέξει τα αναγκαία χρήματα για την επίτευξη του στόχου της μείωσης του ελλείμματος του προϋπολογισμού από 4% σε 3,8% για το 2010 από τις τράπεζες , τις ασφαλιστικές και χρηματιστηριακές εταιρείες!

Ανακοινώνοντας ένα τρίχρονο πρόγραμμα που προβλέπει έκτακτη εισφορά ύψους 0,45% επί των ακαθάριστων εσόδων των τραπεζών (όχι επί των κερδών τα οποία εύκολα μπορούν να φαλκιδευτούν και να εμφανιστούν ως ζημίες), έκτακτη φορολογία 5,2% επί των συναφθέντων συμβολαίων των ασφαλιστικών εταιρειών και έκτακτη φορολογία 6% για τις χρηματιστηριακές εταιρείες και όλες τις υπόλοιπες χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, η ουγγρική κυβέρνηση πετυχαίνει να συγκεντρώσει ποσό μεγαλύτερο των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή ποσό που υπερκαλύπτει τις ανάγκες για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού στο 3% το 2011. Μόνο για το 2010 υπολογίζει ότι θα συγκεντρώσει 700 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι περισσεύουν αρκετά χρήματα έτσι ώστε εντός του 2011 να μπορέσει να καλύψει με αυτά τα έσοδα που θα χάσει από την μείωση του συντελεστή φορολόγησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο 10% (μέτρο που ήδη ανήγγειλε και αφορά περίπου τα ¾ των ουγγρικών επιχειρήσεων), αλλά και την μείωση του φορολογικού συντελεστή φυσικών προσώπων στο 16%.

Νέος γύρος τρομοκρατίας εξαπολύθηκε από τα διεθνή ΜΜΕ, τους ποικίλους εμπειρογνώμονες, τους αυτοπροβαλλόμενους παντογνώστες αναλυτές και εννοείται το ΔΝΤ, την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης. Ομοβροντία επικρίσεων και τρομολαγνικών προβλέψεων περί «αρνητικών συνεπειών στην οικονομική ανάπτυξη», περί «καλλιέργειας κλίματος ανασφάλειας στους ξένους επενδυτές» και άλλα τινά κατέκλυσε την ειδησεογραφία. Προς το παρόν, πάντως η ανυπακοή της ουγγρικής κυβέρνησης δεν φαίνεται να έχει τρομακτικές συνέπειες.

Πόσο μάλλον αν αναλογιστεί κανείς ότι η ισχυρότερη παρουσία ξένων κεφαλαίων στη χώρα εμφανίζεται στον τραπεζικό τομέα, αφού το 80% των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Ουγγαρία δεν είναι ουγγρικές. Παρόλα αυτά, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, και παρά την έκτακτη φορολογία που τους επιβλήθηκε, δεν έχουν αποχωρήσει από τη χώρα.

Τέλος, πριν από το Οικονομικό Συμβούλιο, η ουγγρική κυβέρνηση είχε «κλαδέψει» μια σειρά από επικεφαλής θεσμών και οργάνων, όπως είναι η Ουγγρική Υπηρεσία Ανάπτυξης, που διαχειρίζεται τα κονδύλια της ΕΕ, η Ουγγρική Τράπεζα Ανάπτυξης, η Γενική Διεύθυνση Φόρων, η Αρχή Ελέγχου Χρηματοοικονομικών Θεσμών, το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής κ.ά.. Κορυφαία στιγμή της «εκκαθάρισης» όλων εκείνων που χαρακτήρισε ως «υπεύθυνους για την υποταγή της χώρας» και ως «δράστες τεράστιας ζημιάς σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος», ήταν η κόντρα της κυβέρνησης Orban με το διοικητή της Τράπεζας της Ουγγαρίας, ο οποίος αρνήθηκε να εφαρμόσει την κυβερνητική απόφαση για μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων δανείων, προκειμένου να διοχετευθεί χρήμα στην αγορά, επικαλούμενος κίνδυνο πληθωρισμού, ενώ παράλληλα αρνιόταν και να παραιτηθεί, παρά τις αλλεπάλληλες κυβερνητικές απαξιωτικές δηλώσεις για το πρόσωπό του και τις κυβερνητικές παραινέσεις για παραίτηση. Επικαλούνταν μάλιστα το ιδιότυπο καθεστώς που διέπει όλες τις θέσεις διοικητικών Κεντρικών Τραπεζών, που είναι άμεσα εξαρτώμενες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Και σε αυτό, όμως, βρέθηκε λύση. Κάπως «άκομψη» αλλά αποτελεσματική. Η ουγγρική κυβέρνηση μείωσε κατά 75% τον μισθό του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος έφτασε να παίρνει 7.500 ευρώ το μήνα έναντι 30.000 ευρώ, που είναι αστρονομικό ποσό για τα ουγγρικά δεδομένα. Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από ειρωνικό σχόλιο σύμφωνα με το οποίο «όταν προτείνεις διαρκώς λιτότητα, οφείλεις και να την εφαρμόζεις καταρχάς στον εαυτό σου». Η μείωση αυτή οδήγησε, τελικά, στην παραίτηση του διοικητή και σε έναν νέο γύρο ομοβροντιών κατά της ουγγρικής ηγεσίας, στον οποίο συμμετείχαν για άλλη μια φορά όλοι οι γνωστοί: ΜΜΕ, ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ κλπ, οι όποιοι χαρακτήρισαν την περικοπή αυτή «καταχρηστικά και βάρβαρα μέτρα». Κάτι που δεν βρήκαν ποτέ να πουν για τις περικοπές και τη λιτότητα που επέβαλλαν χωρίς αιδώ και οίκτο στον ουγγρικό λαό.