Η γραμματική της αγανάκτησης και το συντακτικό της εξουσίας

Γράφει ο Νικόλας Κοσματόπουλος

Σκηνή πρώτη, Σύνταγμα

Χιλιάδες κόσμου μαζεύονται, φωνάζουν, βρίζουν, αναθεματίζουν, χτυπάνε κατσαρόλες, σηκώνουν πανώ, κοιμούνται στο χορτάρι, δεν κοιμούνται καθόλου, ξενυχτάνε, διαφωνούν, πλακώνονται, συναινούν, κληρώνονται, προβληματίζονται, ακούν, τσιρίζουν, μιλάνε ενάμιση λεπτό, μιλάνε παραπάνω, μιλάνε μεταξύ τους, μιλάνε μόνοι τους, μονολογούν, χτυπιούνται με την αστυνομία, χτυπιούνται μεταξύ τους, μουτζώνουν τους απέναντι κι ενίοτε τους ίδιους, οργίζονται κι αγανακτούν.

Σκηνή δεύτερη, Βουλή

Δεκάδες αντιπρόσωποι συνεδριάζουν, συνδιαλέγονται, συντονίζονται, παζαρεύουν, δίνουν εντολές, δίνουν συμβουλές, δίνουν συνεντεύξεις, βγάζουν λόγους, σφίγγουν χέρια, σφίγγουν γραβάτες, υπογράφουν πρακτικά, νομολογούν, νομοθετούν, νομολαγνούν, ψάχνουν λύσεις, ψάχνουν θέσεις, ψάχνουν στρατηγικές, επιχειρηματολογούν, κάνουν ελιγμούς, κάνουν υπολογισμούς, κάνουν μπλόφες, στήνουν συμμαχίες, κρατάνε ισορροπίες, κρατάνε τα προσχήματα, κρατάνε πισινές, κουβαλάνε φακέλους, χαρτοφύλακες και χαρτοφυλάκια, συγχαίρουν εαυτούς κι αλλήλους, ορκίζονται κι αδιαφορούν.

Δυο κόσμοι απέναντι, δυο κόσμοι αντίκρυ; Τέσσερις εβδομάδες μετά την πρώτη τους συνάντηση, ο πρώτος κόσμος μετράει ήδη απώλειες: μια κυβέρνηση έπεσε ανασχηματιζόμενη, δύο βουλευτές παραιτήθηκαν, κι ο πρόεδρος της βουλής μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, γεγονός που μάλλον οφείλεται στην καθημερινή είσπραξη χιλιάδων κατάρων με την μορφή της μούτζας. Ωστόσο, και παρά τις απώλειες, ένα πασιφανές παράδοξο γίνεται ολοένα και πιο τρανταχτό. Από τη μια, είναι πια κοινός τόπος πως οι πλατείες προκαλούν τριγμούς στην κυβέρνηση και στο πολιτικό σύστημα γενικότερα. Από την άλλη, στις διατρανωμένες ιαχές των πλατειών για «φυλακές», ο ΓΑΠ καταλαβαίνει «αλλαγές», ενώ Σαμαράς, Παπαρήγα, Τσίπρας ακούνε «εκλογές».

Η παραμορφωμένη ηχώ της αγανάκτησης, εκείνης που κάνει την μαζική, ριζική απαίτηση για (κοινωνική και οικονομική) δικαιοσύνη να μεταφράζεται ως χλιαρό κοινοβουλευτικό αίτημα για νέες κάλπες δεν ωφείλεται σε γενικευμένη βαρυκοία στα ώτα των αντιπροσώπων, αλλά πρώτα και κύρια στην βαθιά πίστη πως το χάσμα ανάμεσα στην διαμαρτυρία και την εξουσία είναι αγεφύρωτο.

Ωστόσο, πολύ λιγότερο από αυτονόητο, αυτό το χάσμα είναι παράγωγο και προιόν της ίδιας της εξουσίας. Αναπαράγεται καθημερινά και κάθε στιγμή, μέσα από τρόπους έκφρασης, λέξεις κι έννοιες που αν και χρησιμοποιούνται ως αντικειμενικές, τελικά ανήκουν στα πιο αποτελεσματικά μέσα της εξουσίας. Αυτή η «γραμματική της αγανάκτησης» τείνει να αναπαριστά τους από κάτω ως καταδικασμένους μόνο να αγανακτούν και τους από πάνω σχεδόν ως καταραμένους να κυβερνούν. Ως τέτοια, δεν είναι παρά αποτέλεσμα του «συντακτικού της εξουσίας», το οποίο όχι μόνο τοποθετεί το κίνημα των πλατειών στο εννοιολογικό πλαίσιο της αγανάκτησης, της αντίδρασης, του ετεροκαθορισμού και της αντιστραμμένης παθητικότητας, αποκλείοντας αυτόματα όποια στοιχεία δημιουργίας, δράσης, ιδίας δύναμης, και ιδιόμορφης εξουσίας, αλλά ορίζει την πολιτική, ηθική και κανονιστική ιεραρχία μεταξύ των λέξεων, των εννοιών, των σημασιών.

Καταρχήν, η γραμματική της αγανάκτησης όπως αυτή συγκροτείται στα πλαίσια του συντακτικού της εξουσίας έχει ως βασικό λεκτικό του μόριο το «αντί». Η αγανάκτηση παρουσιάζεται κατεξοχήν ως αντί-δραση σε κάτι, εν-αντι-ώνεται στην κυβερνητική πολιτική, είναι εν-αντί-ον του κοινοβουλευτισμού κτλ. Για την εξουσιαστική ελίτ αυτής της χώρας (πολιτικοί, μεγαλο-δημοσιογράφοι, προύχοντες ακαδημαικοί κτλ) η διατήρηση αυτής της εικόνας τείνει να εξελιχθεί σε υπαρξιακό ζήτημα, καθώς μονάχα μέσω της υποβάθμισης ή της αποσιώπησης της πολιτικής δημιουργικότητας των πλατειών μπορεί αυτή η ελίτ να συνεχίζει να αυτοθεωρείται ελίτ. Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκονται όχι επειδή απλά κατέχουν τον πλούτο, αλλά κυρίως επειδή κατέχουν τη δυνατότητα να πείσουν πως είναι η απάντηση απέναντι στο επερχόμενο χάος και στην τυφλή αντίδραση. Σε αυτήν την υποβάθμιση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας της πολιτικής κουλτούρας των πλατειών, οι εξουσιαστές του συντακτικού έχουν βρει αναπάντεχους συμμάχους σε κάποιες από τις αυτοθεωρούμενες πρωτοποριακές ηγεσίες τόσο της (ακρο)αριστεράς όσο και του αναρχισμού. Οι ηγεσίες αυτές, είτε ψηφισμένες, είτε αψήφιστες, αν είναι κατά των πλατειών θα βρίζουν – κι αν είναι υπέρ, θα χαιδεύουν πατερναλιστικά – το «αυθόρμητο των μαζών», κλείνοντας ωστόσο και οι δύο μάτια κι αυτιά στις αποδεδειγμένες δυνατότητες δημιουργικής δράσης των πλατειών.

Η γραμματική της αγανάκτησης λοιπόν εντάσσεται από το συντακτικό της εξουσίας στις παρυφές του θυμικού, παρουσιάζεται να κουβαλάει μπόλικο ressentiment αντί της θέλησης για δύναμη κι είναι συνυφασμένη με αντι-δράσεις αντί για δημιουργίες. Ως τέτοια απειλεί πολύ λιγότερο την εξουσία, γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί στην ουσία της πρώτης, που ορίζεται από την ίδια ως η παραγωγή οραμάτων, λογικών σχεδίων, δημιουργικών δράσεων κτλ. Ένα απλό μοντέλο της γραμματικής της αγανάκτησης σε διάφορες εκφάνσεις του είναι το εξής: Το συντακτικό της μιντιακής εξουσίας φροντίζει να αναπαράγει τη μούτζα σε φόντο την γαλανόλευκη ως την συμπυκνωμένη εικόνα της αγανάκτησης. Στη συνέχεια, το συντακτικό της διανοουμενίστικης εξουσίας αποκρυπτογραφεί την εικόνα αυτή ως ξεκάθαρο σήμα κίνδυνου για την δημοκρατία και τις κατακτημένες ελευθερίες. Τέλος, το συντακτικό της αριστερίστικης εξουσίας τείνει να θωρεί τις πλατείες ως ένα νεογέννητο το οποίο χωρίς τον απαραίτητο εμβολιασμό θα κολλήσει τις αρρώστιες του αυθορμητισμού ή μπορεί να αποδειχθεί τερατογέννεση.

Είναι επιτακτική η ριζική αμφισβήτηση αυτής της κοντόφθαλμης γραμματικής της αγανάκτησης με απότερο στόχο την καταστροφή του επιβαλλόμενου συντακτικού της εξουσίας. Αυτό μπορεί να γίνει – και ήδη γίνεται – με διάφορους τρόπους.

Ένας από αυτούς είναι η άμεση ανάδειξη και θεματοποίηση των νέων πολιτικών πρακτικών, της νέας πολιτικής κουλτούρας, της νέας πολιτικής ανθρωπολογίας που δημιουργεί η πλατεία. Εδώ και καιρό οι πρακτικές αυτές είναι το κυρίαρχο φαντασιακό ζητούμενο και λιγότερο η άμεση μάχη για το μεσοπρόθεσμο που πρέπει ωστόσο να κερδηθεί, έτσι ώστε να δοθούν οι απαραίτητες ανάσες και ωθήσεις στο πρώτο.

Δεύτερον, με την περαιτέρω ενσάρκωση και βαθύτερη θεσμοποίηση εννοιών όπως αυτές απαιτούνται και νοηματοδοτούνται καθημερινά από το κίνημα, όπως το δίκαιο και η δικαιοσύνη για παράδειγμα. Αντί λοιπόν να απορούμε για τα διαστρεβλωμένα αποτελέσματα της ηχούς της αγανάκτησης, πρέπει να γίνουν κινήσεις προς την κατεύθυνση της απόδοσης δικαιοσύνης άμεσα. Έτσι, το διαδεδομένο σύνθημα «κλέφτες, κλέφτες», το οποίο στην γραμματική της αγανάκτησης αποδίδεται σε μια αλόγιστη κι υπερβολική κατάχρηση του όρου, μπορεί να μετουσιωθεί σε συγκεκριμένες δράσεις τόσο για την τωρινή «δικαιοσύνη» και τις φυλακές όσο προς την θεσμοποίηση αμεσοδημοκρατικής δικαιοσύνης για τους «κλέφτες».

Τρίτον, και ίσως πιο σημαντικό, περισσότερο από αναγκαία δείχνει να είναι μια δημιουργική κι ουσιαστική αντιμετώπιση του φόβου τόσο ως άμεσο πρακτικό θέμα όσο κι ως γενικότερο ζήτημα στη σύγχρονη βιο-πολιτική. Στη γραμματική της αγανάκτησης ο φόβος αποτελεί ίσως το πιο κρίσιμο ουσιαστικό. Στο βαθμό που η αγανάκτηση περιγράφεται ως ένα κίνημα αντίδρασης και διαμαρτυρίας, ως ένα κίνημα του οποίου η πολυσυλλεκτικότητα ορίζεται κυρίως είτε ως «κίνδυνος εκτροπής» είτε ως ακίνδυνος χαβαλές, ο φόβος λειτουργεί εργαλειακά και κατευναστικά. Η γραμματική της αγανάκτησης τείνει να αναπαράγει τη λογική του φόβου, παρουσιάζοντας τις πλατείες ως αποτέλεσμα φοβισμένων από την προοπτική της φτώχειας κι αγανακτισμένων μαζών. Το συντακτικό της εξουσίας αντλεί όλη του τη δύναμη μέσα από αυτήν την εικόνα. Ωστόσο, στις αραβικές εξεγέρσεις ο φόβος δεν νικήθηκε από την πείνα, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αλλά πολύ περισσότερο από την συλλογική συνειδητοποίηση πως δεν υπάρχει, πως δεν μπορεί να υπάρξει, πισωγύρισμα. Από εκείνη τη στιγμή ο φόβος άλλαξε στρατόπεδο κι έγινε όπλο των εξεγερμένων.

Όταν κανείς σταθεί στο κατώφλι της Ιστορίας, αυτό που τον κάνει να το διαβεί χωρίς να υπολογίζει τον φόβο, δεν είναι το σκοτάδι του υπογείου που μόλις άφησε πίσω του, αλλά το φώς που για πρώτη φορά αντικρίζει μπροστά του. Το Σύνταγμα στέκεται, γιατί ακροβατεί σε ένα τέτοιο κατώφλι. Μένει μονάχα να δούμε προς ποια πλευρά θα γύρει. Τα στοιχήματα φυσικά κι επιτρέπονται, αλλά απλά να θυμίσω πως οι αυτοεκπληρούμενες προφητείες έχουν πάντα υπερβολικά χαμηλές αποδόσεις.

φωτ.: Ελισάβετ Μωράκη

Η Αθήνα στη σκιά του Βερολίνου

Του Σταύρου Λυγερού. Εφημ. Επενδυτής,11.12.2010

Μπορεί η Τρόϊκα να εκφράζει αισιοδοξία και η κυβέρνηση Παπανδρέου να δηλώνει ότι θα υλοποιήσει το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι η συνταγή δεν βγαίνει. Τα απαγορευτικά επιτόκια αποδεικνύουν ότι οι διεθνείς επενδυτές αμφιβάλλουν για την ικανότητα της εφαρμοζόμενης θεραπείας να αποτρέψει τη χρεοκοπία. Το γεγονός αυτό καθιστά όνειρο απατηλό την εκτίμηση ότι το 2011 η Ελλάδα θα δανεισθεί από τις Αγορές.

Αυτός είναι ο λόγος που Τρόϊκα έχει αποφασίσει να επιμηκύνει την αποπληρωμή των 110 δις. Το Βερολίνο προβάλει ακόμα κάποιες αντιστάσεις, αλλά όλα δείχνουν ότι πρόκειται για μάχη οπισθοφυλακών. Η συζητούμενη επιμήκυνση θα δώσει μία ανάσα. Ταυτοχρόνως, όμως, θα επιμηκύνει και το καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου μ’ όλες τις πιέσεις για συνέχιση της πολιτικής του αποπληθωρισμού. Σε συνθήκες παρατεταμένης ύφεσης, όμως, η προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος μ’ αυτό τον τρόπο είναι σχεδόν καταδικασμένη να αποτύχει, αφού προηγουμένως θα έχει αφήσει πίσω της οικονομικά και κοινωνικά ερείπια.

O Orban εξοργίζει τον στρεψόδικο Economist

Διαφωτιστικό case study της περίπτωσης της υπερχρεωμένης Ουγγαρίας υπό την κυβέρνηση του Viktor Orban.

Γράφει η mafalda, στο inprecor.gr

«Ξεπέρασε τα όρια ο Orban» ολοφύρεται σε πρόσφατο άρθρο του, στο τεύχος της 25ης Νοεμβρίου, το γνωστό, παγκόσμιας εμβέλειας, περιοδικό The Εconomist. Ο λόγος για τον Ούγγρο πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του δεξιού κόμματος Fidesz, οι οποίοι αναδείχτηκαν δημοκρατικότατα κυρίαρχοι της πολιτικής σκηνής της χώρας στις εκλογές του Μαϊου καταλαμβάνοντας τα 2/3 της βουλής, σαρώνοντας τους Σοσιαλιστές, οι οποίοι είχαν συνάψει συμφωνία για χορήγηση 20 δισεκατομμυρίων ευρώ με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την ΕΕ, πριν από περίπου 8 χρόνια. To περιοδικό παρομοιάζει τον Orban με τον Hugo Chavez στη Βενεζουέλα, προφανώς, με μοναδικό κοινό στοιχείο, ότι ο καθένας από διαφορετική ιδεολογική και πολιτική αφετηρία και προφανώς με διαφορετικούς στόχους, επέλεξαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και με διαφορετικές αφορμές, να θέσουν ένα όριο στην καταλήστευση του πλούτου της χώρας τους από ξένα κεφάλαια και τους ντόπιους συνεργάτες τους και στην εξαθλίωση των λαών τους.

Η οφθαλμοφανής αυτή παραχάραξη, όμως, δεν φαίνεται να πτοεί τον Economist, ο οποίος εξαπολύει μία ακόμη σφοδρή επίθεση κατά της νεοεκλεγείσας πολιτικής ηγεσίας της Βουδαπέστης. Πρόκειται για το πολλοστό κρούσμα επίθεσης των μεγάλων ΜΜΕ και του διεθνούς Τύπου κατά της Ουγγαρίας και των επιλογών του κυβερνόντος κόμματος, οι οποίες δεν συνάδουν με τα σχέδια, τους στόχους και τα συμφέροντα που εκφράζουν το ΔΝΤ και η ΕΕ, οι διεθνείς Οίκοι Αξιολόγησης και όλα εκείνα τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τη νεφελώδη ονομασία «δανειστές, ή πιστωτές ή επενδυτές».

Μέσα σε ένα σύντομο, πλην εξαιρετικά ειρωνικό άρθρο, το περιοδικό, με αφορμή τη συρρίκνωση της δικαιοδοσίας και της ισχύος μιας ανεξάρτητης αρχής, μιας αρχής μη εκλεγμένης αποτελούμενης από υψηλόμισθους τραπεζίτες και ειδικούς οικονομολόγους, της αρχής του Οικονομικού Συμβουλίου, βάλλει κατά της ουγγρικής κυβέρνησης, μιλώντας, λίγο πολύ, για κατάλυση της αστικής δημοκρατίας, από ένα κόμμα που έχει, επαναλαμβάνουμε, εκλεγεί με μεγάλη πλειοψηφία μόλις πριν από έξι μήνες! Και προφανώς η επιλογή της χρονικής συγκυρίας δεν είναι ούτε τυχαία ούτε αθώα, αφού η μία μετά την άλλη οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, μετά την Ελλάδα και προσφάτως την Ιρλανδία, πιέζονται ασφυκτικά προκειμένου να υποχρεωθούν να αποδεχτούν «μηχανισμού στήριξης» και «μνημόνια» με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Η κατεδάφιση των εργασιακών θεσμών

Γράφει ο Αντώνης Λιάκος, Βήμα 12.12. 2010

Αυτά είναι τεκτονικές μεταβολές. Η οικονομική κρίση ήλθε και κάποτε θα παρέλθει. Οι αλλαγές αυτές θα μείνουν γιατί εκφράζουν μια νέα αντίληψη κοινωνικής συμβίωσης. Η καταστροφή θεσμών που χρειάστηκε σχεδόν ενάμισης αιώνας θυσιών και προσπαθειών για να δημιουργηθούν είναι μέγα ζήτημα. Η διαδικασία της απορροής του κοινωνικού από το πολιτικό είναι κεντρικό ζήτημα για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Πρόκειται για την απίσχνανση του πολιτικού και για τη διαρροή του κοινωνικού έξω από τη σφαίρα της πολιτικής διαμεσολάβησης. Αλλά το κοινωνικό που δεν διαμεσολαβείται από το πολιτικό προοιωνίζεται σκοτεινές εξελίξεις.

Ερίκ Τουσαίν: «Ανοίξτε τα βιβλία του δημόσιου χρέους»!

Στη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου που θα δώσει τα νομικά και ηθικά επιχειρήματα για την παύση πληρωμών του δημοσίου χρέους καλεί ο διακεκριμένος επιστήμονας και αγωνιστής Ερίκ Τουσαίν στη βαρυσήμαντη συνέντευξη που παραχώρησε στα Επίκαιρα.
Ο Ερίκ Τουσαίν δεν μιλάει στη βάση υποθέσεων. Έχοντας ενεργή συμμετοχή στην Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου που συγκρότησε ο πρόεδρος του Ισημερινού, Ραφαέλ Κορέα, πριν τρία χρόνια μεταφέρει την πολύτιμη εμπειρία του από τις καθόλα νόμιμες μεθόδους που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος του Ισημερινού για να απαλλαγεί από ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους. Μέχρι και την δευτερογενή αγορά χρησιμοποίησε ο Κορέα με τις κατάλληλες κινήσεις για να μειώσει το δημόσιο χρέος. Υπήρχε όμως πολιτική βούληση, όχι άνευ όρων παράδοση στους ξένους πιστωτές και διαπόμπευση της χώρας, όπως στην Ελλάδα!

Ο Ερίκ Τουσαίν είναι ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας, ιδρυτής και πρόεδρος της Επιτροπής για την Κατάργηση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM). Έχει συγγράψει πολλά βιβλία για συναφή θέματα (Your money or your life! The tyranny of global finance, The World Bank: a never ending coup d’etat, και άλλα). Το πιο πρόσφατο βιβλίο του που έγραψε μαζί με την Νταμιέν Μιλιέτ κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 2010 και καταπιάνεται με το θέμα του παγκόσμιου χρέους και τις ευθύνες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Τίτλος του: The debt, the IMF and the World Bank, sixty questions sixty answers (εκδόσεις Monthly Review).
[Αναδημοσιεύεται από το μπλογκ του Λεωνίδα Βατικιώτη]

– Ποια είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά της κρίσης δημοσίου χρέους που έχει ξεσπάσει εδώ και έναν χρόνο στην ευρωζώνη, διαφοροποιώντας την από άλλες κρίσεις χρέους που έχουν εμφανιστεί στο παρελθόν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου;
– Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κρίσης είναι ότι αποτελεί δημιούργημα των ιδιωτικών τραπεζών κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας που πλήττει τις χώρες της περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, κ.α.) και του πρώην Σοβιετικού μπλοκ που εντάχθηκε στην ΕΕ την προηγούμενη δεκαετία. Πρόκειται λοιπόν για μια κρίση που εξελίχθηκε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η κρίση αποτελεί επίσης δημιούργημα, κι αυτό είναι ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της, των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόστηκαν τις δεκαετίες ’80 – ’90 κι ως βασικό τους χαρακτηριστικό είχαν την μείωση των φόρων που πλήρωναν οι επιχειρήσεις και οι πλούσιοι. Το αποτέλεσμα στη συνέχεια ήταν να μειωθούν απότομα τα κρατικά έσοδα και να ανοίξει ο δρόμος για την σημερινή δημοσιονομική κρίση. Ανεξάρτητα δηλαδή από τις επιπλέον συγκυριακές αιτίες, η κρίση προετοιμάστηκε από τις φιλο-επιχειρηματικές πολιτικές των προηγούμενων δύο δεκαετιών.
Η τρίτη αιτία, που αποτέλεσε και τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, ήταν το κόστος για τη διάσωση των ιδιωτικών τραπεζών σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία.

– Όπως συνέβη και στην Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν θέσει στη διάθεση των τραπεζιτών την τελευταία τριετία, υπό την μορφή ρευστού και εγγυήσεων, 78 δισ. ευρώ!
– Σε αυτή την κατηγορία της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας θα ενταχθεί εντός λίγων εβδομάδων και η δική μου χώρα, το Βέλγιο. Κι αυτό λόγω της διάσωσης από το κράτος των τριών μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών της Fortis, της Dexia και της KBC που είχε εκτεθεί πάρα πολύ στην ανατολική Ευρώπη και επίσης στην Ιρλανδία, κατέχοντας κρατικά ομόλογα ύψους 20 δισ. ευρώ.

– Κι ο λογαριασμός τώρα μεταβιβάζεται στους πολίτες;
– Ακριβώς! Τα ιδιωτικά χρέη μεταβιβάζονται στις δημόσιες αρχές και γι αυτό έχουμε την απογείωση του δημοσίου χρέους. Ως συνέπεια η έκρηξη του δημοσίου χρέους γίνεται μια πολύ καλή αφορμή για ένα νέο κύμα νεοφιλελεύθερων πολιτικών, πρωτοφανούς αγριότητας. Κι εννοώ αυτό που γίνεται στη χώρα σας, το οποίο μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με ότι συνέβη στις χώρες του Τρίτου Κόσμου από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα με τη συμμετοχή του ΔΝΤ το οποίο έχει μια τεράστια εμπειρία σε αυτό τον τομέα. Οι ίδιες καταστροφικές, εγκληματικές πολιτικές εφαρμόζονται και σήμερα στην Ελλάδα, όπου μεταφέρεται αυτούσια όλη αυτή η αρνητική εμπειρία.

Αποκάλυψη: Η Τουρκία απαιτεί το Αιγαίο εκτός Διεθνούς Δικαίου και η Ελλάδα υποχωρεί

Η Τουρκία απαιτεί α-λα-καρτ οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο, με διμερείς διαπραγματεύσεις, πέραν των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου. Η ελληνική κυβέρνηση τηρεί υποχωρητική στάση και ολιγωρεί. Σοβαρές ενδείξεις για πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου στο Αιγαίο.

Των Σταύρου Λυγερού και Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου. Από τον «Κόσμο του Επενδυτή», 27.11.2010.
Για “πληροφορίες που τα συμφέροντα της Ελλάδας επιβάλλουν να τηρηθούν απόρρητες απέναντι σε ξένη κυβέρνηση και υπονόμευσαν τη διπλωματική προσπάθεια της χώρας” κάνει λόγο το Υπουργείο Εξωτερικών σε προχθεσινή του ανακοίνωση.

>> Η ανακοίνωση του Υπουργείου και η απάντηση των δημοσιογράφων παρατίθενται αυτούσια στο τέλος του παρόντος δημοσιεύματος.

Σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο απ’ ότι αναγνωρίζει δημοσίως η κυβέρνηση Παπανδρέου βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Τουρκίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσογείου. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από πρόσφατο (1η Νοεμβρίου 2010) άκρως απόρρητο έγγραφο της Δ1 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών (ΟΗΕ, Διεθνείς Οργανισμοί και Διασκέψεις), τα κυριότερα αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύουμε παρακάτω. 

Το έγγραφο με τίτλο «Απεικόνιση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο» έχει αποδέκτη τον Α’ Γενικό Διευθυντή (αρμόδιος για τις Πολιτικές Υποθέσεις) κ. Τρύφωνα Παρασκευόπουλο και κοινοποιείται στο γραφείο του υπουργού κ. Δημήτρη Δρούτσα. Συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, γεγονός που επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη βάση και το περιεχόμενο των διμερών διαπραγματεύσεων.

Οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας α-λα-καρτ

Η πρώτη αποκάλυψη είναι ότι η τουρκική πλευρά απαιτεί η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο να είναι ξεχωριστή από τη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Δεν πρόκειται για διαδικαστικό ζήτημα. Ουσιαστικά, η Άγκυρα επιχειρεί να αποσυνδέσει το νησιώτικο σύμπλεγμα του Καστελορίζου από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα και να το εμφανίσει σαν αποκομμένες νησίδες, οι οποίες επικάθηνται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να αμφισβητήσει το νομικό δικαίωμα αυτών των νησιών να έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Ας σημειωθεί ότι η γεωγραφική θέση του Καστελορίζου και της Στρογγύλης επηρεάζει καθοριστικά τα όρια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο. Για την ακρίβεια (όπως φαίνεται και στον συνημμένο χάρτη) επιτρέπει στην Ελλάδα να διεκδικήσει την εκμετάλλευση μίας μεγάλης θαλάσσιας έκτασης, στο υπέδαφος της οποίας υπάρχουν σοβαρότατες ενδείξεις πως υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το εν λόγω έγγραφο εκφράζει κατηγορηματική αντίθεση στο ενδεχόμενο ξεχωριστής διαπραγμάτευσης για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν, ισχυρίζονται ότι η κατηγορηματική αυτή θέση, όπως και μία σειρά ακόμα θέσεις που εκφράζονται στο έγγραφο έχουν ενοχλήσει το γενικό διευθυντή πολιτικών υποθέσεων και το γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών κ. Ιωάννη-Αλέξιο Ζέππο. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, οι δύο ανωτέρω αξιωματούχοι ήθελαν ανεπίσημες απαντήσεις κι όχι μία αναλυτική έγγραφη και τεκμηριωμένη απάντηση, η οποία εκ των πραγμάτων δημιουργεί υπηρεσιακό προηγούμενο. Αυτό δεν θα είχε σημασία εάν η ελληνική πλευρά ήταν αποφασισμένη να απορρίψει κατηγορηματικά την τουρκική απαίτηση για ξεχωριστή διαπραγμάτευση, όπως και άλλες απαιτήσεις. Καλό θα ήταν επ’ αυτού να υπάρξει επίσημη απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών.

Από το κείμενο εμμέσως πλην σαφώς τεκμαίρεται ότι η όλη διαπραγμάτευση διεξάγεται επί της βασικής διεκδίκησης της Τουρκίας, που είναι η άρνηση αναγνώρισης του δικαιώματος των νησιών να έχουν υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλλει ως βάση της διαπραγμάτευσης την αρχή της “ευθυδικίας”, η οποία παρακάμπτει τις γενικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Το έγγραφο δίνει τεκμηριωμένη απάντηση, επικαλούμενο την υφιστάμενη νομολογία και τις διαφοροποιήσεις που έχουν σημειωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων ζητημάτων από το Διεθνές Δικαστήριο.

Slavoj Zizek: Ζώντας στις έσχατες ημέρες

Ο «Γίγαντας της Λιουμπλιάνα» βομβαρδίζεται με πραγματικά στιγμιότυπα από τα επικρατούντα μέσα μαζικής ενημέρωσης που προβάλλονται σε μεγάλες οθόνες ολόγυρά του, μαζί με αποφθέγματα σύγχρονων διανοητών πάνω σε τέσσερις κύριες θεματικές: την οικονομική κρίση, το περιβάλλον, το Αφγανιστάν και το τέλος της Δημοκρατίας. Δράττεται έτσι της ευκαιρίας να εξαπολύσει μια δριμεία κριτική στον σύγχρονο καπιταλισμό και να συμμεριστεί την εκτίμησή του για το τι μέλλει γενέσθαι.

«Εμείς οι κομμουνιστές είμαστε ξανά εδώ!». Αυτή είναι η τελευταία φράση του Σλαβόι Ζίζεκ. Το τρέχον καπιταλιστικό σύστημα, στου οποίου την ομαλή παγκόσμια διάδοση τόσοι πίστεψαν, είναι αβάσιμο. Βρισκόμαστε στο χείλος μεγάλων προβλημάτων που απαιτούν μεγάλες λύσεις, υποστηρίζει.

Ο,τι έχει απομείνει στην Αριστερά, για πολλούς έχει τραυματιστεί από τη φιλελεύθερη δημοκρατία δυτικού τύπου και δείχνει να στερείται της δύναμης να διατυπώσει ριζοσπαστικές λύσεις. Όχι ο Ζίζεκ.

Συνέντευξη: Chris Kijne
Σκηνοθεσία: Marije Meerman
Παραγωγή: Mariska Schneider /Pepijn Boonstra
Ερευνα: Marijntje Denters/Maren Merckx
Μετάφραση-Υποτιτλισμός: Ζωή Σιάπαντα, TVXS

Slavoj Zizek: Nα ξεφύγουμε από τα δίχτυα που έχουμε παγιδευτεί

Aνάλυση του Slavoj Zizek, δημοσιευμένη στο περιοδ. «New Left Review», αρ. 64, Λονδίνο, Ιούλιος-Αύγουστος 2010. Ελληνική μετάφραση: εφημ. Ελευθεροτυπία, 21.11.2010.

Στη Μαδρίτη, στην Αθήνα, στο Βουκουρέστι και στο Παρίσι, η οργή του λαού μαρτυράει την κοινωνική απόγνωση και τη βαθύτατη επιθυμία για αλλαγή. Ομως, για την ώρα, απουσιάζει η πολιτική στρατηγική η οποία θα επιτρέψει την πραγματοποίηση αυτής της αλλαγής, καθώς και η ελπίδα ότι θα επιτύχει. Μήπως πρέπει να διακινδυνεύσουμε ν’ αφήσουμε να χαθεί αυτή η ευκαιρία, προβάλλοντας ως δικαιολογία το επιχείρημα ότι δεν υφίστανται ακόμα οι συνθήκες για την υλοποίησή της; Ή μήπως πρέπει να βάλουμε στοίχημα ότι, καμιά φορά, «συμβαίνει το ανέφικτο»;

Κ. Λαπαβίτσας: Η χώρα μπαίνει σε τροχιά αυτοκτονίας

«Όσο αυξάνεται η ανεργία και χειροτερεύουν οι τραπεζικές πιστώσεις, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα για τις επενδύσεις. Υπάρχει κίνδυνος να λιμνάσει η ελληνική οικονομία για χρόνια…

»Οσο περισσότερο καθυστερεί η Ελλάδα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το πρόβλημα. Αφενός, ο όγκος του χρέους θα μπαίνει σταδιακά κάτω από ξένη νομοθεσία δεδομένου ότι η χώρα θα συνεχίσει να παίρνει τα καταστροφικά δάνεια του Μνημονίου τα οποία προφανώς δεν εμπίπτουν στο ελληνικό δίκαιο. Αφετέρου, οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες θα βελτιώνουν σταδιακά τη θέση τους και άρα θα γίνουν πολύ σκληρότεροι διαπραγματευτές».
Αυτά δηλώνει, μεταξύ πολλών άλλων, ο Κώστας Λαπαβίτσας, καθηγητής οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ελευθερία» και στον Αποστόλη Ζώη. Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη.

Financial Times: «Στα μέσα του 2011 η ελεγχόμενη πτώχευση»

Κατάλληλο για ελληνική πτώχευση το δεύτερο τρίμηνο του 2011, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα. Πηγή: skai.gr

Η Ελλάδα ανταλλάσσει εκκρεμή χρέη που είναι νομικά και λογιστικά εύκολο να αναδιαρθρωθούν με συμφέροντες όρους, με χρέος που είναι δύσκολο ή αδύνατο να αναδιαρθρωθεί. «Είναι σαν οι Έλληνες να δανείζονται από έναν τοκογλύφο της Μαφίας για να αποπληρώσουν ένα δάνειο από τη γιαγιά τους», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Το δημοσίευμα των Financial Times επικαλείται δικηγόρους που ειδικεύονται στις εθνικές πτωχεύσεις, οι οποίοι επισημαίνουν ότι εφόσον το 90% του ελληνικού χρέους υπόκειται στην ελληνική νομοθεσία, οι όροι μιας αναδιάρθρωσης θα μπορούσαν να περάσουν γρήγορα από το ελληνικό Κοινοβούλιο, υποχρεώνοντας στην ουσία όλους τους πιστωτές της χώρας να αποδεχθούν τους όρους αυτούς.
Αντίθετα, επαναλαμβάνει ο συντάκτης, τα δάνεια από την ευρωζώνη, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ δεν μπορούν στην ουσία να αναδιαρθρωθούν, διότι η Ελλάδα αντίθετα με την Αργεντινή το 2001 θα συνεχίσει να χρειάζεται χρηματοδότηση από αυτές τις πηγές και μετά την πτώχευση, όπως είχε γίνει στην περίπτωση της Ζιμπάμπουε.

Σχετικές αναλύσεις:

1. Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας για το χρέος της

2. Η χώρα μπαίνει σε τροχιά αυτοκτονίας

Συγκυριακού χαρακτήρα οι έπαινοι των επιτηρητών μας

Ανάλυση της Ζέζας Ζήκου στην Καθημερινή, για την πορεία της χώρας προς τη χρεοκοπία, με αφορμή την διαφημιζόμενη ως επιτυχή έκδοση εντόκων γραμματίων.

Τα μίντια παπαγαλίζουν τις ανακοινώσεις του ΟΔΔΗΧ, δηλαδή του Οργανισμού που χειρίζεται το δημόσιο χρέος, με επιπόλαιο τρόπο. Λες και πρόκειται για σπουδαίο γεγονός ότι η ζήτηση ήταν τριπλάσια της προσφοράς τόσο στη χθεσινή δημοπρασία των τρίμηνων εντόκων γραμματίων – όπως και στην πρόσφατη των εξάμηνων εντόκων γραμματίων, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 13 Ιουλίου.
Χθες, το ελληνικό Δημόσιο κατάφερε με «άνεση» (όπως επισημαίνεται) να αντλήσει από τις αγορές το ποσό των 1,95 δισ. ευρώ, δηλαδή υπερκαλύφθηκε κατά 3,85 φορές, και το επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 4,05%. Για τα εξάμηνα έντοκα, το Δημόσιο μάζεψε 1,62 δισ. ευρώ, με το επιτόκιο στο 4,65%.

Ομως, το Δημόσιο πλήρωσε τόσο για τα εξάμηνα όσο και για τρίμηνα υψηλότερο (έστω ελαφρώς) επιτόκιο από αυτό έδωσε στις εκδόσεις προτού η χώρα ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ε.Ε. για να αποφευχθεί η επίσημη χρεοκοπία. Να επισημανθεί, δε, ότι το επιτόκιο των κρατικών τίτλων παραμένει δέκα φορές επάνω από ό,τι ήταν πέρυσι τον Οκτώβριο, όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Παπανδρέου τη διακυβέρνηση της χώρας.

Μνημόνιο ή θάνατος

Γράφει ο Κώστας Βεργόπουλος στην Ελευθεροτυπία της 16.07.2010.

Τέλος Μεταπολίτευσης. Ομως, τι ήταν τελικά αυτή; Φάση κοινωνικών κατακτήσεων σε καθυστερημένη κοινωνία ή μήπως διά δόλου μεθόδευση κατάργησης, ακόμη και όσων από πριν υπήρχαν; Ο,τι δεν κατόρθωσαν κεντρο-αριστερο-δεξιές κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης συνοψίζεται σήμερα στο εσχατολογικό δίλημμα, που μόνο «σοσιαλιστική» κυβέρνηση μπόρεσε να διατυπώσει: «Μνημόνιο ή θάνατος», με έμπρακτη σαφή απάντηση «Θάνατος διά του Μνημονίου».

Το Μνημόνιο, ακόμη και αν δεν υπήρχε, έπρεπε να εφευρεθεί, εφόσον εγκαθιστά την ελληνική κοινωνία στην κόλαση, μεταθέτοντας τις ευθύνες στους «ξένους». Θα πρέπει κάποιος να έχει πολύ εξιδανικεύσει τον σοσιαλισμό για να αποδέχεται ότι ο δρόμος προς αυτόν διέρχεται από τη νεοφιλελεύθερη κόλαση. Αφθονούν σήμερα «ιδεαλιστές» κυλισμένοι στις λάσπες για τα ιδανικά τους. Οι νοσηρές αδυναμίες του απερχόμενου συστήματος κηρύσσονται σήμερα ανεπανόρθωτες και οι θεσμοί κατεδαφίζονται, με τη φαντασιοπληξία ότι νέοι υγιείς θα αναδειχθούν αντί των «παλαιών».

Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ εναντίον Προβόπουλου και Παπακωνσταντίνου για τις επιθέσεις στα ομόλογα

Aπό την εφημ. Αυγή και το sofokleous10.gr:

Οξύτατη επίθεση στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργο Προβόπουλο, αλλά και στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου που τον στηρίζει, εξαπέλυσε χθες η Βάσω Παπανδρέου, ως επικεφαλής ομάδος 15 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ. Αφορμή για την επίθεση είναι τα στοιχεία που έδωσε για τις συναλλαγές των ελληνικών ομολόγων από τον Νοέμβριο του 2009 μέχρι τον Απρίλιο του 2010, περίοδο που είχε αυξήσει από 3 σε 10 μέρες το περιθώριο διαπραγμάτευσης των ομολόγων χωρίς ο πωλητής να τα κατέχει. Οι βουλευτές κατέθεσαν ερώτηση απευθυνόμενη στον υπουργό Οικονομικών και κατηγορούν τον Γ. Προβόπουλο για προσπάθεια να παραπληροφορήσει τη Βουλή, επειδή τους έστειλε στοιχεία για την περίοδο Νοέμβριος – Μάιος αλλοιώνοντας τον μέσο όρο των συναλλαγών που είχαν πραγματοποιηθεί.

Η απάτη της δεκαετίας σε ταλιράκια

Πώς παράγεται χρήμα μέσω της δημιουργίας χρέους, δηλαδή πώς φτάσαμε ώς εδώ; Γράφει ο Στάθης Στασινός στο techiechan.com:

Δεν κρύβω πως κλέβω έναν απύθμενο αριθμό ανθρώπων που έχω διαβάσει κατά καιρούς και το χειρότερο είναι πως πολλές φορές δεν θυμάμαι από ποιόν έχω κλέψει τι. Για να ξεπεράσω αυτόν τον προσωπικό σκόπελο, συνήθως λέω πως ό,τι έχω γράψει είναι κλεμμένο και μη μου ζητάτε τα ρέστα σας παρακαλώ. Το παρακάτω κείμενο είναι μια μεταφορά με δικά μου σχόλια (λέμε τώρα) ενός άρθρου, που πολύ θα ήθελα να έχω γράψει. Αλλά επειδή είμαι τεμπέλης, το έκανε ο Charles Hugh Smith για εμένα. Αν το θέλετε αυτούσιο διαβάστε το από το λίνκ που σας έδωσα, γιατί του άλλαξα τα φώτα λίγο.

Προτεκτοράτο του Club Berlin η Ελλάδα

Από το περιοδικό Der Spiegel. Eλληνική δημοσίευση sofokleous10.gr

Έτος 2013: Η Ελλάδα ολοκληρώνει με επιτυχία το σχέδιο σταθεροποίησης, το πρωτογενές έλλειμμα μηδενίζεται και το χρέος βρίσκεται, σύμφωνα με τις ίδιες τις προβλέψεις του σχεδίου σταθεροποίησης, κάπου μεταξύ 140-150% του ΑΕΠ. Η οικονομία έχει βγει από την ύφεση, αλλά δεν έχει «απογειωθεί» για να στηρίξει την εξυπηρέτηση τόσο υψηλού χρέους. Οι αγορές αρνούνται να αναχρηματοδοτήσουν το τεράστιο ελληνικό χρέος. Ποιο είναι το «Σχέδιο Β» της Ευρώπης;

Το σχέδιο που άφησε να διαρρεύσει η κυβέρνηση του Βερολίνου στο “Spiegel” και δημοσιεύθηκε στη χθεσινή έκδοση του έγκυρου γερμανικού περιοδικού δίνει τη λύση που θα ήθελε να επιβάλει η γερμανική κυβέρνηση: ελεγχόμενη χρεοκοπία! Ελεγχόμενη χρεοκοπία, συνδυαζόμενη με ανεξέλεγκτη εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας σε ένα νέο κλαμπ πιστωτών, μετά τα κλαμπ του Λονδίνου και του Παρισιού, το «Κλαμπ του Βερολίνου», που προς το παρόν οι Γερμανοί δεν έχουν αποφασίσει αν θέλουν να απαρτίζεται μόνο από χώρες της Ευρωζώνης, ή αν θα περιλάβει χώρες από το G20.

Πολ Κρούγκμαν: Η Ελλάδα και ο Νότος ίσως φύγουν από το ευρώ

Από την Ελευθεροτυπία. Γράφει ο Μωυσής Λίτσης.

Σε τηλεφωνική του συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στο φύλλο της προηγούμενης Παρασκευής της ιταλικής οικονομικής εφημερίδας Il Sole 24 Ore», ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν υποστηρίζει ότι η Ελλάδα αλλά και άλλες χώρες ίσως εξαναγκαστούν να εγκαταλείψουν το ευρώ.

«Δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αν μία ή δύο χώρες εξαναγκάζονταν να το εγκαταλείψουν», τονίζει ο γνωστός οικονομολόγος, απαντώντας στο ερώτημα αν πρόκειται για κρίση του ευρώ ή για μία κρίση χρέους που αφορά ορισμένες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία. «Δεν πιστεύω ότι το ευρώ είναι καταδικασμένο να αποτύχει», επισημαίνει ο Κρούγκμαν, ο οποίος θεωρεί ότι η Ελλάδα θα υποστεί αποπληθωριστικές πιέσεις τα επόμενα 5 χρόνια, καθώς οι τιμές και οι μισθοί είναι ιδιαιτέρως υψηλοί σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη και είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί λύση με τέτοιο επίπεδο χρέους.

James Galbraith: Με ποια Ευρώπη θα τσακίσουμε τις χρηματαγορές;

O επιφανής οικονομολόγος James K. Galbraith, σύμβουλος του Γ. Παπανδρέου κατά τις επαφές του με το ΔΝΤ, τον Ιανουάριο 2010, περιγράφει το ευρωπαϊκό αδιέξοδο και προτείνει λύσεις εξόδου από την κρίση.

Ο Γ. Παπανδρέου προφανώς δεν εισάκουσε τις συμβουλές του Galbraith, όπως και του Stieglitz. Ωστόσο παραμένει μεγάλη η αξία της μαρτυρίας του φιλελεύθερου, αλλά όχι και αριστεριστή, Galbraith, και η αξία των σχεδόν ριζοσπαστικών προτάσεών του για τιθάσευση των αγορών από τα κράτη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημ. Le Monde Diplomatique, 06.06.2010, και ελλην. μετάφρασή του στην Ελευθεροτυπία.

[…] Η Ευρώπη κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες για τη δημιουργία μιας «ενιαίας αγοράς», χωρίς ωστόσο να εξασφαλίσει στον εαυτό της τα μέσα για να την ελέγξει. Επιπλέον, αποφάσισε ότι η ΕΚΤ δεν θα τροφοδοτούσε το σύστημα με επιπλέον ποσότητες χρήματος που θα δημιουργούσε. Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε αγορές ισχυρότερες από τα κράτη και κράτη καταχρεωμένα, τα οποία παραπαίουν στο χείλος της χρεοκοπίας. […]

[…] Μια επιθετική ρύθμιση θα μπορούσε να συνίσταται στην απαγόρευση σε κάθε ευρωπαϊκή χρηματοοικονομική οντότητα να κερδοσκοπεί πάνω στο κρατικό χρέος των χωρών μελών της Ενωσης χρησιμοποιώντας τα CDS, αναγκάζοντας τους πιο μανιώδεις κερδοσκόπους να εξοριστούν σε φορολογικούς παραδείσους. Οσο για τις τράπεζες που θα χρεοκοπούσαν εξαιτίας των -ακάλυπτων ή καλυμμένων- στοιχημάτων τους, θα μπορούσαν να επιταχθούν και να εθνικοποιηθούν. Θα μπορούσε δε να θεσπιστεί ένας ευρωπαϊκός φόρος επί των υπεραξιών υπό την αιγίδα των εθνικών κυβερνήσεων. Θα έπρεπε επίσης να καθιερωθεί και ένας φόρος επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών(σημ. 2) -όσο κι αν δεν αποτελεί πανάκεια, η καθιέρωσή του έχει καθυστερήσει εντυπωσιακά. Κι αν χρειαστεί, ας ξανακάνει την εμφάνισή του ο έλεγχος της ροής των κεφαλαίων για να σταματήσει η μετάδοση του κερδοσκοπικού χρηματοοικονομικού πυρετού: αυτή η προοπτική δεν πρέπει να μας ενοχλεί καθόλου. Τα κράτη δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν τη μάχη ενάντια στις χρηματαγορές. Από τη νίκη τους εξαρτάται η επιβίωση ενός στοιχειωδώς πολιτισμένου συστήματος. […]

Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας για το χρέος της

Ο οικονομολόγος Πάνος Παναγιώτου, διευθυντής ΕΚΤΑ. περιγράφει πώς το παλιό χρέος, διεπόμενο από το ελληνικό δίκαιο, μετά το Μνημόνιο μετασχηματίζεται σε νέο χρέος, διεπόμενο από το βρετανικό δίκαιο, με εμπράγματες ασφάλειες στη δημόσια περιουσία. Και εξηγεί πως υπάρχει ακόμη χρόνος η Ελλάδα να απαλλαγεί από αυτό το απεχθές χρέος. (από το sofokleous10.gr)

Η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της κρίσης με συνολικό χρέος ύψους, περίπου, 319 δις ευρώ, τα 296 δις από τα οποία διέπονται από το ελληνικό δίκαιο. Μετά την προσφυγής της στο ΔΝΤ και της αίτησης για δανεισμό από την ΕΕ, οδηγήθηκε στην υπογραφή δανειακών συμβάσεων ύψους 110 δις ευρώ, με νέους, μη συμφέροντες, όρους. Τα δάνεια αυτά, ωστόσο, χρησιμοποιούνται και θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή τμήματος του αρχικού χρέους της, των 319 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει, ουσιαστικά, πως η Ελλάδα ανταλλάσσει παλιό χρέος, το οποίο διέπεται από ελληνικό δίκαιο και στο οποίο δεν υπάρχουν εμπράγματες ασφάλειες στη δημόσια περιουσία, με νέο χρέος, το οποίο διέπεται από το αγγλικό δίκαιο και στο οποίο υπάρχουν εμπράγματες ασφάλειες στη δημόσια περιουσία.

Επιπλέον, μετά την απόφαση της ΕΚΤ για την αγορά ελληνικών ομολόγων, έχουν πραγματοποιηθεί αγορές ύψους, περίπου, 25 δις ευρώ. Αυτό συνεπάγεται πως οι δανειστές μας, πουλούν ομόλογα από το παλιό χρέος στην ΕΚΤ, η οποία το αγοράζει με τη δέσμευση της Ελλάδας να τα καλύψει με τη δημόσια περιουσία της. Αν και τα ομόλογα αυτά εξακολουθούν να διέπονται από το ελληνικό δίκαιο, επιβαρύνονται, πλέον, με εμπράγματη ασφάλεια.

Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω μηχανισμών απειλεί να οδηγήσει την Ελλάδα μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια, σε μία κατάσταση όπου από τη μία το χρέος της θα έχει αυξηθεί σημαντικά, σε σχέση με αυτό πριν τις συμφωνίες στήριξης, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό του θα έχει μετατραπεί από υποκείμενο στο ελληνικό δίκαιο και χωρίς εμπράγματες ασφάλειες, σε υποκείμενο στο αγγλικό δίκαιο και με εμπράγματες ασφάλειες. Μία τέτοια εξέλιξη θα φέρει την Ελλάδα σε πολύ χειρότερη διαπραγματευτική θέση απ’ ότι πριν από την κρίση ή ακόμη και σήμερα, αφαιρώντας της σε πολύ μεγάλο βαθμό τα πλεονεκτήματα που έχει, τα οποία αναγνωρίζονται ως εξαιρετικά σημαντικά και σπάνια με βάση τις προαναφερόμενες σχετικές εκθέσεις.